USG jamy brzusznej

USG jamy brzusznej Wrocław

USG jamy brzusznej to badanie, które ocenia stan narządów jamy brzusznej i pozwala wykryć nawet najdrobniejsze zmiany w budowie narządów i ich nieprawidłowości. Dla kogo są wskazania do wykonania USG jamy brzusznej? W jaki sposób przygotować się do badania? Jak wygląda badanie USG?

USG jamy brzusznej najczęściej obejmuje:

• Trzustkę
• wątrobę wraz z oceną pęcherzyka żółciowego, dróg żółciowych wewnątrz- i zewnątrzwątrobowych oraz naczyń wątroby
• śledzionę
• nadnercze
• nerki
• pęcherz moczowy
• duże naczynia jamy brzusznej (aortę, żyłę główną dolną oraz naczynia biodrowe – jednakże ocena ta nie jest równoznaczna z oceną dopplerowską) wraz ze strukturami przestrzeni zaotrzewnowej
• narządy miednicy mniejszej –  prostatę u mężczyzn oraz macicę i jajniki u kobiet( badanie endoklawitalne wykonywane przez ginekologa i urologa, za pomocą głowicy USG wprowadzanej przez naturalne otwory ciała (odbyt, pochwa)

Standardowe badanie przezbrzuszne jest najczęściej badaniem wstępnym będącymi wskazaniem do badań endokawitalnych lub badaniem uzupełniającym, np. u kobiet z bólami podbrzusza, w celu wykluczenia innych stanów niezwiązanych bezpośrednio z narządem rodnym, jak np. zapalenie uchyłków, ostre zapalenie wyrostka robaczkowego, przepukliny lub innych schorzeń.

Dodatkowo poza standardowymi badaniem USG jamy brzusznej wyróżnia się badania bardziej  szczegółowe np.: badania dopplerowskie tętnic jamy brzusznej, badania z wykorzystaniem głowic – microconvex do badań endokawitalnych, głowice proktologiczne, czy głowice do badania USG przezprzełykowego.

Dla kogo są wskazania do badania USG jamy brzusznej?

W trybie pilnym

Na początek wymienimy te które należy wykonać w trybie pilnym , czyli takie które USG jamy brzusznej powinno się wykonać bez wcześniejszego przygotowania:

• pacjenci po wszelkiego rodzaju urazach w obrębie jamy brzusznej
• pacjenci z bólem ze strony jamy brzusznej, szczególnie pacjenci z objawami np. : przy podejrzeniu ostrego zapalenia trzustki, przy podejrzeniu perforacji przewodu pokarmowego, przy widocznym lub stwierdzonym krwawieniu z dolnego lub górnego układu pokarmowego, przy podejrzeniu ostrego zapalenia wyrostka robaczkowego, przy podejrzeniu rozwarstwienia lub pęknięcia tętniaka aorty brzusznej, w innych ostrych stanach jamy brzusznej)
• w diagnostyce żółtaczki i gorączce niewiadomego pochodzenia itp.

Ze względu na bezpieczeństwo dla osoby badanej nie ma przeciwwskazań do badania USG jamy brzusznej oraz istnieje możliwość powtarzania badań, np. podczas leczenia w celu monitorowania postępów.

W trybie planowym

Pilnie badania USG wykonuje się w nagłych przypadkach i należy pamiętać o ich mniejszej wartości ze względu na brak przygotowania do badania. Planowo wykonuje się badanie USG jamy brzusznej w celu oceny stanu narządów jamy brzusznej u osób  objawowych , bezobjawowych jak i oceny postępów w leczeniu:

• nadciśnienie tętnicze
• cukrzyca
• biegunki czy długotrwałe wymioty
• utrudnienie w oddawaniu moczu i/lub stolca
• utrata masy ciała czy anemia
• powiększenie obwodu brzucha bez jasnej przyczyny
• palpacyjnie wyczuwalny guz jamy brzusznej itp.

W planowym badaniach USG (jamy brzusznej, dopplerowskie badanie naczyń)  przygotowanie pacjenta  ma kluczowe znaczenie na jakość wykonywanego USG. Lekarz jest w stanie o wiele więcej zobaczyć, kiedy badany jest odpowiednio przygotowany. W przypadku jego braku można spodziewać się dużych ilości gazów jelitowych, przesłaniających widoczność narządów wewnętrznych. W czasie badania często otrzymuje się opis np. „badanie o ograniczonej wartości diagnostycznej, narząd przysłonięty przez gazy i wskazanie do ponownego badania”

Jak przygotować się do badania USG jamy brzusznej ?

Bezwzględnym warunkiem obrazowania ultrasonograficznego przez powłoki brzuszne jest wypełnienie pęcherza moczowego. Około 1–2 godzin przed wyznaczoną porą badania należy wypić 1–1,5 litra niegazowanych płynów (najlepiej wody mineralnej) i nie oddawać moczu.

Przed badaniem pacjent powinien pozostać około 8 godzin bez posiłku. Jeśli badanie jest w godzinach rannych należy pozostać na czczo (nie jeść śniadania), a jedynie wypić odpowiednią ilość płynu. Jeśli badanie jest wyznaczone na popołudnie – to dopuszczalne jest lekkostrawne śniadanie i wypicie odpowiedniej ilości płynu przed badaniem.

W dniu poprzedzającym badanie należy przyjmować preparat Espumisan 3 × dziennie po 2 do 4 kapsułek (środek odgazowujący, dostępny w aptece bez recepty).  W dniu badania należy przyjąć jeszcze 2 kapsułki Espumisanu.

Przed badaniem nie należy palić papierosów. Pacjent na badanie USG powinien przynieść ze sobą całą dokumentację medyczną dotyczącą diagnozowanego schorzenia, zwłaszcza poprzednie wyniki badań obrazowych (USG, TK, MRI), jeśli takie były wykonane.

Jak przebiega USG jamy brzysznej?

Badanie USG jamy brzusznej zaczyna się od wywiadu z pacjentem, który może być kontynuowany także w trakcie zasadniczej części badania. Ważnym elementem jest też informacja, czy badanie USG jamy brzusznej było wcześniej wykonywane, z jakiego powodu? oraz czy są dostępne wyniki poprzednich badań? W celu porównania dynamiki postępu choroby lub leczenia.

Część zasadniczą badania wykonuje się w ułożeniu na plecach ze swobodnie ułożonymi rękami wzdłuż ciała lub na klatce piersiowej, aby lekarz miał swobodny dostęp do okolic bocznych. W trakcie badania lekarz może poprosić o nabranie dużej ilości powietrza i zatrzymanie go możliwie długo tak aby unieruchomić niektóre narządy celem lepszego ich uwidocznienia. Kolejność badanie poszczególnych narządów nie jest ustalona jest ona uzależniona od stanu zdrowia pacjenta oraz jego dolegliwości i objawów. W trakcie badania pacjent może być poproszony o zmianę ułożenia na bok prawy, lewy, niekiedy na brzuch.

Badanie kończy się opisem z wnioskami.

USG jamy brzusznej – wyniki badania

Wyniki badń USG powinny być interpretowane w oparciu o badanie podmiotowe oraz przedmiotowe (palpacyjne). Przy badań kontrolnych istotna jest ocena dynamiki zmian w oparciu o poprzednie wyniki badań opatrzone zdjęciami USG TK MR. Dodatkowo we wnioskach powinny się znaleźć zalecenia co do dalszego postępowania – badania kontrolnego USG, weryfikacji w innych technikach obrazowych TK/MR czy konsultacji z lekarzem specjalistą.

USG jamy brzusznej, czy jest bezpieczne?

Zestawiając ją z klasycznymi technikami obrazowymi, takimi jak RTG, tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny czy badania radioizotopowe, cechuje się bezpieczeństwem zarówno dla pacjenta jak i wykonującej badanie. Zgodnie z aktualną wiedzą, nie zanotowano negatywnego wpływu ultradźwięków na badane tkanki, w porównaniu np. do technik wykorzystujących promieniowanie jonizujące.

Ultrasonografia jest technik służącą do oceny stanu narządów, naczyń, stawów różnych okolic ciała. Aktualnie większość specjalności korzysta z tej techniki obrazowej jako tzw. „przedłużenie ręki lekarza”